Podział majątku wspólnego pomiędzy małżonkami jest możliwy w sytuacji, kiedy ustaje wspólność majątkowa, czyli w przypadku orzeczenia rozwodu lub separacji oraz zawarcia rozdzielności majątkowej. Jeżeli małżonkowie są zgodni co do podziału majątku, mogą zawrzeć stosowną umowę u notariusza, bez konieczności wszczęcia postępowania przed sądem. Umowa o podział majątku wspólnego może być zawarta równocześnie z umową o ustanowieniu rozdzielności majątkowej. Umowę podziału majątku wspólnego można zawrzeć w drodze umowy pomiędzy małżonkami zawartej w zwykłej formie pisemnej u notariusza (jeżeli w skład majątku wspólnego nie wchodzą żadne prawa do których zbycia) lub w drodze umowy w formie aktu notarialnego (ta forma konieczna jest zawsze, gdy w skład majątku wspólnego wchodzą nieruchomości).
Do umów spółek, które należy zawrzeć w formie aktu notarialnego zaliczamy: umowę spółki komandytowej, umowę spółki komandytowo-akcyjnej, umowę spółki akcyjnej oraz umowę spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Zawarcie powyższych rodzajów umów w innej formie skutkuje ich nieważnością. Występuje dowolność kształtowania treści umów spółek zawartych przed notariuszem, dzięki czemu przedsiębiorstwa mają większą swobodę przy ustalaniu zasad funkcjonowania spółki. Koszt opłaty notarialnej za umowę spółki uzależniony jest od wysokości kapitału zakładowego spółki.
Wyróżniamy trzy formy pełnomocnictwa: w formie pisemnej, w formie z podpisem notarialnie poświadczonym oraz pełnomocnictwo w formie aktu notarialnego. Pełnomocnikiem może zostać osoba pełnoletnia o pełnej zdolności do czynności prawnych, która na mocy udzielonego pełnomocnictwa działa w imieniu i na rzecz ustanawiającego pełnomocnictwo. Istnieją czynności do których nie ma możliwości ustanowienia pełnomocnika, m. in. testament i poświadczenie dziedziczenia u notariusza.
Pełnomocnictwo, co do zasady może być udzielone w formie dowolnej, wyłączając przypadki, w których zawiera umocowanie do dokonania czynności, dla której przewidziana została forma szczególna. Pełnomocnictwo można odwołać, może ono również wygasnąć. Pełnomocnictwo wygasa w chwili śmierci mocodawcy lub pełnomocnika oraz w skutek upływ terminu, na jaki zostało udzielone, ustania stosunku prawnego, z którego wynikało umocowanie, lub ubezwłasnowolnienia całkowitego pełnomocnika.
Intercyza jest umową o rozdzielności majątkowej, która zmienia postanowienia ustawowe w kwestii regulacji stosunków majątkowych pomiędzy małżonkami, które zakładają, że wchodząc w związek małżeński automatycznie powstaje między małżonkami wspólność majątkowa. Skutkiem ustanowienia rozdzielności majątkowej jest zachowanie, przez każdego z małżonków, majątku nabytego przed zawarciem tej umowy oraz późniejszego. Każdy z małżonków od chwili zawarcia umowy o rozdzielności majątkowej przed notariuszem samodzielnie zarządza swoim majątkiem oraz samodzielnie rozlicza się z podatku dochodowego. W sytuacji, w której umowa o rozdzielności majątkowej zawierana jest w trakcie trwania małżeństwa, każdy z małżonków zachowuje te składniki majątku, które przypadły mu w drodze podziału majątku wspólnego, a także przedmioty nabyte już po wprowadzeniu rozdzielności.
Podczas sporządzania umowy majątkowej małżeńskiej u notariusza muszą być obecni oboje zainteresowani wraz z dokumentami tożsamości oraz odpisem skróconym aktu małżeństwa (jeśli umowa zawierana jest w trakcie trwania małżeństwa).
Umowa o dożywocie, zwana inaczej umową dożywocia ustanawia, że jedna ze stron w zamian za przeniesienie na jej rzecz własności nieruchomości zobowiązuje się zapewnić zbywającemu dożywotnie utrzymanie. Umowa dożywocia musi być zawarta w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności. Prawo dożywocia jest prawem niezbywalnym.
Zakres uprawnień dożywotnika określa umowa o dożywocie. Podstawowymi prawami dożywotnika są: zapewnienie wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, a także odpowiedniej pomocy i pielęgnowania w chorobie oraz organizacja pogrzebu. Na żądanie jednej ze stron umowy dożywocia sąd może zamienić zarówno wszystkie, jak i jedynie niektóre uprawnienia wynikające z prawa dożywocia na dożywotnią rentę, która odpowiada wartości wyżej wymienionych uprawnień.
Darowizna nieruchomości wymaga zachowania formy aktu notarialnego. Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Przedmiotem darowizny może być co do zasady wszystko, np. nieruchomość, ruchomość, określona suma pieniężna, czy nawet zwolnienie obdarowanego z długu.
Darowizna opodatkowana jest podatkiem od spadków i darowizn. Zobowiązanym do uiszczenia opłaty podatkowej oraz zgłoszenia darowizny jest obdarowany. W sytuacji darowizny dla osób z najbliższej rodziny nie powstaje obowiązek zapłaty podatku.
Notariusz zajmuję się sporządzaniem wypisów i odpisów aktów notarialnych, a także przygotowywaniem wyciągów i odpisów z innych dokumentów. Notarialnie poświadczony wypis, odpis, czy wyciąg aktu notarialnego ma moc prawną oryginału.
Wypis aktu notarialnego, jest powtórzeniem oryginału tego aktu, którego oryginał każdorazowo pozostaje u notariusza. Wypis aktu notarialnego notariusz przekazuje stronom zawartym w akcie. Odpis aktu notarialnego, w przeciwieństwie do wypisu, stanowi całą i dokładną treść oryginalnego aktu wraz z naniesionymi poprawkami. W tym przypadku również uprawnionymi do otrzymanie odpisu dokumentu są strony zawarte w akcie notarialnym oraz ich następcy prawni. Wyciąg aktu notarialnego nie jest równoznaczny ani z jego wypisem, ani odpisem, ponieważ zawiera jedynie określoną część oryginalnych postanowień aktu notarialnego.
Istnieje możliwość dobrowolnego poddania się egzekucji na podstawie aktu notarialnego. Pozwala to na uzyskanie tytułu egzekucyjnego bez konieczności prowadzenia sporu sądowego. Forma aktu notarialnego dla oświadczenia dłużnika została zastrzeżona pod rygorem nieważności. Po upływie wskazanego w akcie notarialnym terminu nadania mu klauzuli wykonalności, może on stanowić podstawę do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym.
Istnieją trzy rodzaje oświadczeń o poddaniu się egzekucji. Różnią się one między sobą zakresem świadczeń, których egzekucji można dochodzić oraz sposobem oznaczania kwoty świadczenia pieniężnego.
Notariusz ma możliwość protokołować każde zgromadzenie wspólników w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, jednakże występują przypadki, w których obecność notariusza na zgromadzeniu wspólników jest obowiązkowa. Przede wszystkim forma aktu notarialnego wymagana jest przy zawiązywaniu spółki. Tym samym wszystkie zmiany w treści umowy muszą być zaprotokołowane przez notariusza, nawet te podejmowane w formie uchwał poza zgromadzeniem wspólników. Ponadto w formie aktu notarialnego powinny być sporządzane protokoły dotyczące rozwiązania spółki albo przeniesienia siedziby spółki za granicę.
Akt założycielski jest oświadczeniem woli zmierzającym do ustanowienia fundacji, stowarzyszenia lub spółdzielni. Ustawa wymaga, aby miał on formę aktu notarialnego. Założyciel w obecności notariusza zobowiązany jest do wyrażenia woli o powołaniu fundacji, stowarzyszenia lub spółdzielni. W przypadku, w którym założyciela reprezentowałby pełnomocnik, to osoba ta musi posiadać pełnomocnictwo ustanowione również w formie aktu notarialnego.
Od 1 czerwca 2024 r. notariusze mają obowiązek sprawdzenia – w ściśle określonych przypadkach – czy dokonano zastrzeżenia numeru PESEL w Rejestrze Zastrzeżeń Numerów PESEL. Jeśli numer PESEL będzie zastrzeżony, notariusz odmówi dokonania czynności notarialnej. Jak uniknąć takiej sytuacji?